Het NOS-journaal berichtte onlangs dat vrijwel alle websites van zorgaanbieders tekortschieten voor blinden en slechtzienden. Is dat erg? Het gaat toch maar om weinig mensen? En die webrichtlijnen? Geven die niet ontzettend veel gedoe? Toch valt er heel wat voor te zeggen om je website toegankelijk te maken voor iedereen. En begrijpelijk, wat niet per definitie hetzelfde is als toegankelijk. We leggen je graag uit hoe het in elkaar steekt.
Ieder mens heeft recht op gelijke kansen in de maatschappij. Jong en oud. Hoogopgeleid en laagopgeleid. Met of zonder een beperking. Dit betekent dat websites voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Zeker nu veel informatie en diensten steeds vaker alleen nog digitaal worden aangeboden. Dit klinkt vanzelfsprekend, maar de praktijk is helaas weerbarstig.
Overheid braafste jongetje van de klas?
De overheid probeer het goede voorbeeld te geven en volgt in principe al sinds 2004 de webrichtlijnen. Die zijn zelfs verplicht voor alle (semi)overheidswebsites. Hoewel niet alle sites al even ver zijn met de uitvoering van de richtlijnen. In 2017 schreef minister Plasterk aan de Tweede Kamer dat “ruim 40% van de gemeentelijke websites en bijna 50% van de websites van het Rijk inclusief ZBO’s zijn ingericht volgens het kabinetsbeleid. Dit betekent dat de webrichtlijnen worden toegepast of – bij uitzonderingen – een verklaring op de website staat.” Tsja. Er valt dus nog wel wat te verbeteren.
Techniek, design en content
De webrichtlijnen stellen eisen aan techniek, design en (in mindere mate) aan content. Wie zich hieraan houdt, creëert een zo toegankelijk mogelijke website. Dat is het idee. Daarnaast zijn er ontwerpprincipes, maar die zijn niet verplicht.
Hoe zit het met de sites van universiteiten, uitgeverijen en bibliotheken? Die hoeven zich niet per se aan de webrichtlijnen te houden, laat staan aan de ontwerpprincipes. En dat is jammer.
76.000 blinden en 223.000 slechtzienden
Neem blinden en slechtzienden. Uit cijfers blijkt dat er in Nederland circa 76.000 blinde mensen zijn en 223.000 slechtzienden. Er bestaan voor hen handige tools om online te navigeren. Met een screenreader bijvoorbeeld. Daarmee wordt tekst voorgelezen. Zichtbare tekst aan de voorkant, maar ook niet zichtbare tekst aan de achterkant, zoals de beschrijving van een afbeelding. Mits de site goed is ingericht en de content goed geschreven is. Daar gaat het vaak mis.
Te hoge drempels
Vergelijk het met iemand in een rolstoel die het ziekenhuis niet binnen kan komen omdat de drempels te hoog zijn. Vinden we dat acceptabel? Ik denk het niet. Bovendien, je bent misschien geen overheid, maar de wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte verplicht ook niet-overheidsorganisatie om hun diensten zo toegankelijk mogelijk aan te bieden.
Daar komt nog bij: wie nu een toegankelijke website maakt, sorteert voor op de toekomst waarin toegankelijkheidsrichtlijnen steeds meer een verplichtend karakter krijgen. De wet- en regelgeving is al in de maak.
Kennisniveau van de organisatie
Om een website toegankelijk te krijgen en te houden, is voldoende kennis nodig binnen de organisatie. Dat geldt uiteraard bij de oplevering van een site voor techniek en design. Maar juist ook redacteuren die content plaatsen, moeten op de hoogte zijn van de webrichtlijnen en ze kunnen toepassen.
Een hele klus om iedereen op hetzelfde kennisniveau te krijgen. Een goede training is geen overbodige luxe. Zeker in complexe organisaties waar tientallen redacteuren decentraal content invoeren.
Toegankelijkheid is meer dan richtlijnen
Maar ben je er dan? Nee! Een belangrijke kanttekening die wij als liefhebbers van heldere en begrijpelijke teksten nog willen maken, is dat toegankelijkheid méér is dan het volgen van de webrichtlijnen. Want een website die wemelt van het jargon, is voor zowel blinden als zienden niet erg toegankelijk. Hetzelfde geldt voor sites met een onduidelijke navigatie of een rommelig interactieontwerp. Daarom mogen die webrichtlijnen wat ons betreft eigenlijk nog wel een stapje verder gaan.
Hand in eigen boezem
Kritiek hebben is natuurlijk makkelijk. Maar hoe brengen we als Slimme Content het er zelf van af? Ahum. Dat valt nog een beetje tegen. Eerlijk is eerlijk. Zo stoeien we nog met onze headerstructuur. De headers op onze site springen van H1 naar H5. Dat levert verwarring op, zowel voor slechtzienden als voor Google. Shame on us dus, maar we zijn er ons in ieder geval van bewust.
Wil je zelf testen hoe toegankelijk jouw website is? Maak dan gebruik van de gratis online tool Wave (web accessibility evaluation tool).
Wie zijn wij?
Slimme Content is een initiatief van Joanne Gerrits, Anne Sikken, Hester Otter en Saskia Bogaart. Wij houden van complex. Daarom werken we graag voor organisaties waar de content je boven het hoofd groeit, het wemelt van de stakeholders en de eisen aan de communicatie hoog zijn. Hulp nodig? Neem contact op via contact@slimmecontent.nl.
Weten hoe content werkt? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!